Federativna Narodna Republika Jugoslavija je na 16. letnjim olimpijskim igrama u australijskom Melburnu, koje su održane od 22. novembra do 8. decembra 1956. godine, bila zastupljena sa 35 sportista u sedam sportova: fudbalu, vaterpolu, atletici, plivanju, rvanju, streljaštvu i veslanju.
Osvojene su tri srebrne medalje: Franjo Mihalić u maratonu, fudbalska i vaterpolo reprezentacija. Bila je to treća uzastopna srebrna medalja fudbalera i drugo srebro vaterpolista u nizu.
Zbog velikih troškova puta (Melburn je udaljen preko 15 hiljada kilometara), Jugoslavija je na Igre poslala malobrojnu delegaciju. Manje sportista učestvovalo je samo na olimpijskim igrama u Antverpenu 1920. godine – 15 sportista, i Amsterdamu 1928. godine – 34.
Naravno, politika je bacila senku i na ove Igre. Egipat, Irak i Liban nisu poslali sportiste u Melburn kao odgovor na Suecku krizu tokom koje su vojske Izraela, Velike Britanije i Francuske ušle u Egipat nakon odluke tamošnjih vlasti da nacionalizuju Suecki kanal.
Kina je odustala od Igara samo desetak dana uoči otvaranja zato je što je učešće dozvoljeno sportistima Tajvana, koji zvanični Peking nije priznavao.
Sovjetski Savez (SSSR) je početkom novembra te godine izvršio invaziju na Mađarsku u nameri da uguši antikomunističku revoluciju. Olimpijski komiteti Holandije, Španije i Švajcarske odlučili su da se povuku sa Igara zbog učešća sovjetskih sportista.
Narasle tenzije između SSSR i Mađarske odrazile su se i na sportskim borilištima u Melburnu, pa je vaterpolo meč između reprezentacija ove dve zemlje prerastao u pravi rat u vodi.
Mađari su na manje od dva minuta pre kraja vodili sa 4:0 kada je sovjetski igrač Valentin Prokopov šakom u glavu udario Ervina Zadora (na gornjoj fotografiji), nakon čega se voda bazena u Melburnu zacrvenela od krvi. Gnevna publika, među kojima je bilo dosta mađarskih iseljenika, prišla je ivici bazena u pokušaju da linčuje vaterpoliste SSSR-a, reagovala je policija i meč je prekinut. Utakmica je registrovana postignutim rezultatom.
Ovaj sportski događaj poslužio je kao svojevrsna metafora otpora mađarskog naroda sovjetskoj hegemoniji u igranom filmu “Deca slave” (na mađarskom: “Szabadság, Szerelem”) iz 2006. godine.
I dva lepa detalja …
Sportisti oba dela podeljene Nemačke u Melburnu prvi put su učestvovali kao članovi zajedničkog tima. Tako je bilo i na igrama u Rimu 1960. i Tokiju 1964. godine. Već u Meksiko Sitiju 1968. godine, sportisti Savezne Republike Nemačke i Demokratske Republike Nemačke nastupali su u odvojenim reprezentacijama. Ujedinjeni su ponovo bili tek na Olimpijskim igrama 1992. u Barseloni.
Prvi put na Igrama u Melburnu, sportisti svih zemalja bili su izmešani na ceremoniji zatvaranja.
Vaterpolo reprezentacija – SREBRNA MEDALJA
Vaterpolisti
JUGOSLAVIJA: Ivo Cipci, Tomislav Franjković, Vladimir Ivković, Zdravko Ježić, Hrvoje Kačić, Zdravko-Ćiro Kovačić, Lovro Radonjić, Marijan Žužej.
REZULTATI: SSSR 3:2, Australija 9:1, Rumunija 3:2. FINALNA RUNDA: SAD 5:1, SR Nemačka 2:2, Italija 2:1, Mađarska 1:2.
Fudbalska reprezentacija – SREBRNA MEDALJA
S obzirom da su neke zemlje bojkotovale Igre nakon određivanja sastava grupa, drastično je okrnjen fudbalski turnir, pa su “plavi” do finala odigrali samo dve utakmice.
JUGOSLAVIJA: Petar Radenković, Blagoja Vidinić, Sava Antić, Ibrahim Biogradlić, Mladen Koščak, Dobrosav Krstić, Luka Lipošinović, Muhamed Mujić, Zlatko Papec, Vladica Popović, Kruno Radiljević, Nikola Radović, Ivan Šantek, Dragoslav Šekularac, Ljubiša Spajić, Todor Veselinović, Joško Vidošević.
REZULTATI: SAD 9:1 (četvrtfinale), Indija 4:1 (polufinale), SSSR 0:1 (finale)
ATLETIKA
Franjo Mihalić (maraton): 2:26:32, drugo mesto, SREBRNA MEDALJA
Nada Kotlušek (bacanje kugle): 13,92 metara (kvalifikacije, plasirala se u finale), 14,56 metara (finale, osmo mesto)
Nada Kotlušek (bacanje diska): 42,45 metara (kvalifikacije, plasirala se u finale), 42,16 metara (finale, 12. mesto)
Stanko Lorger (110 metara sa preponama): 14,75 sekundi (prva runda, plasirao se u polufinale), 14,73 sekundi (polufinale, plasirao se u finale), 14,68 sekundi (finale, peto mesto)
Veliša Mugoša (5.000 metara): 14:25,71 minuta (polufinale, plasirao se u finale), odustao u finalu
Krešo Račić (bacanje kladiva): 59,06 metara (kvalifikacije, plasirao se u finale), 60,36 metara (finale, šesto mesto)
Dako Radošević
(bacanje diska): 47,93 metara (kvalifikacije, plasirao se u finale), 51,69 metara (finale, osmo mesto)
Milena Usenik (bacanje kugle): 13,96 metara (kvalifikacije, plasirala se u finale), 14,49 metara (finale, deveto mesto)
PLIVANJE
Vinka Jeričević (200 metara prsnim stilom): 2:56,0 minuta (polufinale, plasirala se u finale), 2:55,8 minuta (finale, četvrto mesto)
STRELJAŠTVO
Zlatko Mašek (malokalibarski puška, trostav, 50 metara): 1144 kruga, 20. mesto
Zlatko Mašek (malokalibarski puška, ležeći stav, 50 metara): 595 krugova, 16. mesto
BICIKLIZAM
Veselin-Vesa Petrović (individualna trka): 26. mesto
RVANJE
Branislav Simić (grčko-rimskim, srednja kategorija): eliminisan u drugom kolu
Borivoj Vukov (grčko-rimskim, muva kategorija): šesto mesto
VESLANJE
Perica Vlašić (skif): 7:31,3 minuta (prva runda, plasirao se u polufinale), 9:32,2 minuta (polufinale, nije se plasirao u finale)
