Prvu olimpijsku medalju jugoslovenski košarkaši osvojili su u Meksiku 1968. godine. Jugosloveni su igrali dobro i plasirali se u polufinale gde ih je čekao Sovjetski Savez. U sudaru košarkaških Davida i Golijata, pred oko 18.000 gledalaca koji su svoje simpatije listom poklonili Davidu, odnosno jugoslovenskoj ekipi, ključni čovek susreta bio je košarkaš Crvene zvezde Vladimir Cvetković.
“Plavi” su bolje ušli u meč i u četvrtom minutu stekli dvocifrenu prednost – 14:4. Sovjeti su proigrali tek u drugom delu prvog poluvremena i nakon vođstva Jugoslavije 20:10, serijom 15:6 stigli na samo poen zaostatka. Na odmor se otišlo rezultatom 31:27 za izabranike Ranka Žeravice.
“Zbornaja komanda” je serijom 4:0 stigla do izjednačenja – 31:31. Od tada se igralo koš za koš sve do polovine drugog dela, kada je protivnik stekao osetniju prednost – 40:35. Činilo se da će Sovjeti ostvariti još jednu pobedu nad Jugoslavijom.
Međutim, finiš susreta ponudio je dramu na parketu dvorane “Palasio de los Deportes” u Meksiko Sitiju. Gledaoci su sa oduševljenjem dočekali izjednjačenje 55:55.
Vladimir Cvetković-Cvele iz igračkih dana
Sovjeti su imali dovoljno vremena da preko Polivode smanje na 62:63, ali ne i da izbegnu poraz. Tada još nije postojao šut za tri poena.
Bila je ovo prva pobeda Jugoslavije nad Sovjetskim Savezom na velikim takmičenjima još od Svetskog šampionata 1963. godine. Ujedno, “plavi” su ovim trijumfom obezbedili prvu olimpijsku medalju.
Slavlje domaćina zbog pobede jugoslovenskih košarkaša ubrzo se iz dvorane prenelo na ulice Meksiko Sitija i trajalo je do zore.
Da bi razumeli ovakvu reakciju domaćina, podsetimo da su dva meseca ranije vojne jedinice zemalja Varšavskog pakta, na čijem je čelu bio Sovjetski Savez, izvršile invaziju na Čehoslovačku. To je bio razlog negativnog sentimenta prema sportistima koji su dolazili iz te zemlje.
JUGOSLAVIJA: Radivoj Korać 12, Zoran Maroević 2, Trajko Rajković 4, Vladimir Cvetković 7, Dragoslav Ražnjatović, Ivo Daneu 9, Krešo Ćosić 6, Damir Šolman, Nidža Plećaš, Miško Čermak 8, Pero Skansi 15.
SSSR: Vadim Kapranov 2, Modestas Paulauskas 12, Zurab Sakandelidze 2, Alzan Žarmuhamedov, Jurij Selihov, Anatolij Polivoda 11, Sergej Belov 12, Prit Tomson 10, Serhij Kovalenko 3, Genadij Voljnov, Jak Lipso 6, Vladimir Andrejev 4.
SVI SUSRETI JUGOSLAVIJE I SSSR-a NA VELIKIM TAKMIČENJIMA DO OI 1968. GODINE
Eurobasket 1947
JUGOSLAVIJA – SSSR 11:50Eurobasket 1953
JUGOSLAVIJA – SSSR 43:57Eurobasket 1955
JUGOSLAVIJA – SSSR 52:75Eurobasket 1957
JUGOSLAVIJA – SSSR 61:97Eurobasket 1961
JUGOSLAVIJA – SSSR 58:75
JUGOSLAVIJA – SSSR 53:60Eurobasket 1965
JUGOSLAVIJA – SSSR 49:58Svetski kup 1963
JUGOSLAVIJA – SSSR 69:67Svetski kup 1967
JUGOSLAVIJA – SSSR 59:71Olimpijske igre 1960
JUGOSLAVIJA – SSSR 61:88
Ekipa Sjedinjenih Država je u finalnoj utakmici bila prejak protivnik – selekcija Jugoslavije poražena je 50:65 i zauzela je drugo mesto na košarkaškom turniru.
Naši su se dobro držali prvo poluvreme i na odmor otišli sa zaostatkom od samo tri poena – 29:32.
Presudilo je prvih sedam minuta drugog dela kada su Amerikanci serijom 17:0 otišli na nedostižnih 49:29.
Jedini sa dvocifrenim učinkom u redovima “plavih” bio je bek Ivo Daneu, koji je za 38 minuta postigao 16 poena.
Detalj sa finalne utakmice Jugoslavija – SAD (sleva): Džo Džo Vajt, Spenser Hejvud (sa loptom), Dragutin Čermak i Trajko Rajković
Drugi po efikasnosti (14 poena) bio je Džo Džo Vajt, tokom sedamdesetih dvostruki NBA-šampion sa Boston Seltiksima i sedmostruki učesnik “olstar” meča.
Bila je ovo sedma zlatna olimpijska medalja za košarkaše Sjedinjenh Američkih Država …
