Zaključno sa šampionatom Evrope u Rimu 1991. godine, muška košarkaška reprezentacija Jugoslavije učestvovala je na 21 prvenstvu Starog kontinenta, igrala je u 10 finala i osvojila pet zlatnih medalja.

U dva nastavka donosimo pregled svih finala “plavih”.

Beograd, JUGOSLAVIJA, 8. maj 1961. godine

JUGOSLAVIJA – SSSR 53:60 (27:31)

JUGOSLAVIJA: Marjan Kandus (Olimpija Ljubljana) 2, Radivoj Korać (OKK Beograd) 12, Vital Ajzelt (Olimpija Ljubljana), Miha Lokar (Olimpija Ljubljana), Željko Troskot (Zadar), Slobodan Gordić (OKK Beograd), Ivo Daneu (Olimpija Ljubljana) 18, Zvonko Petričević (Lokomotiva Zagreb) 3, Sreten Dragojlović (Crvena zvezda Beograd), Radovan Radović (Partizan Beograd), Nemanja Đurić (Radnički Beograd) 6, Miodrag-Sija Nikolić (OKK Beograd) 12. Trener: Aleksandar Nikolić.

Inspirisani nezapamčenim ambijentom u hali Beogradskog sajma, pred oko 12 hiljada gledalaca,”plavi” su počeli sjajno i poveli sa 15:6. Ali iskusni Sovjeti, predvođeni plejmejkerom Armenakom Alačačianom i gorostasnim, dva metra i 18 centimetara visokim centrom Janisom Kruminšom, ipak su osvojili zlato. Međutim, bio je to istorijski uspeh i prva medalja jugoslovenske košarke na velikim takmičenjima.

Radivoj Korać je bio prvi strelac Šampionata sa 216 poena (24 poena po utakmici).

PUT JUGOSLAVIJE DO FINALA: Grčka 86:57 (36:27), Engleska 122:58 (49:18), Poljska 72:67 (38:34), Istočna Nemačka 82:73 (34:37), Belgija 85:59 (37:33), Mađarska 72:66 (37:26), Francuska 75:65 (32:25).

Moskva, SSSR, 10. jun 1965. godine

JUGOSLAVIJA – SSSR 49:58 (25:29)

JUGOSLAVIJA: Slobodan Gordić (OKK Beograd), Radivoj Korać (OKK Beograd) 9, Trajko Rajković (OKK Beograd) 6, Dragan Kovačić (Lokomotiva Zagreb) 4, Josip Đerđa (Zadar) 4, Dragoslav Ražnjatović (OKK Beograd), Ivo Daneu (Olimpija Ljubljana) 8, Zvonko Petričević (Lokomotiva Zagreb) 2, Vital Ajzelt (Olimpija Ljubljana), Miloš Bojović (Partizan Beograd), Nemanja Đurić (Radnički Beograd) 16, Petar Skansi (Jugoplastika Split). Trener: Aleksandar Nikolić.

Sudije Openhajm iz Urugvaja i Aznar iz Španije malo su pogurale domaćina, pa su naši košarkaši veoma rano došli u problem sa ličnim greškama. Daneu i Korać već posle 11 minuta imali su po četiri lične. Daneu je nešto kasnije i napustio igru zbog pete, a na klupu je pre vremena morao i Rajković.

Bez obzira na sve, “plavi” su pokazali da se razlika u kvalitetu između njih i sovjetskih košarkaša sve više smanjuje i da je samo pitanje vremena promena odnosa snaga.

Radivoj Korać je zauzeo drugo mesto na listi strelaca sa 193 poena (21,4 poena po utakmici)

PUT JUGOSLAVIJE DO FINALA: Francuska 80:54 (42:23), Grčka 76:68 (38:32), Bugarska 89:69 (38:36), Španija 113:65 (61:27), Zapadna Nemačka 115:56 (45:25), Švedska 91:46 (40:22), Poljska 78:69 (43:29), Italija 83:82 (50:41).

Napulj, ITALIJA, 5. oktobar 1969. godine

JUGOSLAVIJA – SSSR 72:81 (33:41)

Logo Evrobasketa 1969. godine

JUGOSLAVIJA: Ratomir-Rato Tvrdić (Jugoplastika Split) 2, Ljubodrag-Duci Simonović (Crvena zvezda) 4, Zoran Maroević (OKK Beograd), Trajko Rajković (OKK Beograd) 19, Vladimir Cvetković (Crvena zvezda), Dragan Kapičić (Crvena zvezda) 8, Ivo Daneu (Olimpija Ljubljana) 12, Krešimir-Krešo Ćosić (Zadar) 8, Damir Šolman (Jugoplastika Split) 5, Nikola Plećaš (Lokomotiva Zagreb) 2, Dragutin-Miško Čermak (Partizan Beograd) 6, Vinko Jelovac (Olimpija Ljubljana) 6. Trener: Ranko Žeravica.

“Plavi” su pobedili SSSR u predtakmičenju u Kazerti i očekivali reprizu trijumfa u napuljskom finalu.

Da se to ne desi, pobrinuo se sjajni bekovski par “zbornaje komande” Sergej Bjelov – Modestas Paulauskas. Ipak, Sovjeti su prvi put “načeti”, a dodatni optimizam ulivalo je saznanje da je naš tim bio neuporedivo mlađi.

Ivo Daneu i Krešimir Ćosić ušli su u petorku Šampionata.

PUT JUGOSLAVIJE DO FINALA: Grčka 98:62 (39:30), Švedska 115:43 (52:14), Bugarska 76:60 (33:26), Mađarska 85:56 (35:30), SSSR 73:61 (37:29), Poljska 76:74 (39:34).

Esen, SR NEMAČKA, 19. septembar 1971. godine

JUGOSLAVIJA – SSSR 64:69 (37:33)

JUGOSLAVIJA: Blagoja Georgijevski (Rabotnički Skoplje), Ljubodrag-Duci Simonović (Crvena zvezda Beograd) 11, Vinko Jelovac (Olimpija Ljubljana) 2, Žarko Knežević (OKK Beograd) 16, Aljoša Žorga (Olimpija Ljubljana), Dragan Kapičić (Crvena zvezda) 10, Borut Basin (Olimpija Ljubljana) 4, Krešimir-Krešo Ćosić (BYU Cougars) 12, Dragiša Vučinić (Crvena zvezda), Nikola Plećaš (Lokomotiva Zagreb) 4, Dragutin-Miško Čermak (Partizan Beograd) 5, Davor Rukavina (Lokomotiva Zagreb). Trener: Ranko Žeravica.

“Plavi” nikada nisu bili bliže pobedi u finalnim utakmicama prvenstva Evrope. Vodili smo čitavo prvo poluvreme i u startnim minutima nastavka. Sovjeti su se, međutim, konsolidovali i preokrenuli rezultat.

Borbeni Borut Basin je u finišu “ukrao” dve lopte sovjetskim bekovima i uveo meč u neizvesnu završnicu. Ipak, nedovoljno za trijumf.

Za najboljeg igrača Prvenstva proglašen je centar “plavih” Krešo Ćosić.

PUT JUGOSLAVIJE DO FINALA: Bugarska 70:69 (34:41), ČSSR 81:66 (43:25), Turska 86:63 (39:27), Izrael 118:92 (60:54), Italija 79:68 (33:30), Poljska 100:75 (51:36)

Barselona, ŠPANIJA, 6. oktobar 1973. godine

JUGOSLAVIJA – ŠPANIJA 78:67 (43:31)

JUGOSLAVIJA: Ratomir-Rato Tvrdić (Jugoplastika Split) 6, Dragan Kićanović (Partizan Beograd), Vinko Jelovac (Olimpija Ljubljana) 8, Žarko Knežević (OKK Beograd), Željko Jerkov (Jugoplastika Split), Dušan Ivković, Zoran Slavnić (Crvena zvezda) 12, Krešimir Ćosić (Zadar) 23, Damir Šolman (Jugoplastika Split) 7, Nikola Plećaš (Lokomotiva Zagreb) 8, Dražen Dalipagić (Partizan Beograd) 9, Milun Marović (Radnički Beograd) 5. Trener: Mirko Novosel.

Prvo evropsko zlato osvojeno je u velikom stilu, trijumfom nad domačinom u finalnom susretu.

Spremali smo se za Sovjete, a na borbu za zlato izašli su nam Španci, koji su se tu našli nakon senzacionalne pobede nad jedanaestostrukim šampionima Starog kontinenta.

Jugoslavija je već u šestom minutu stekla opipljiviju prednost koju nije ispuštala do kraja.

Bilo je za “plave” u jednom trenutku i 20 poena prednosti, pa su već tada prestali da igraju “punim gasom”, dozvolivši “crvenoj furiji” da izbori častan poraz.

Krešimir Ćosić je ušao u idealnu petorku Prvenstva.

PUT JUGOSLAVIJE DO FINALA: Španija 65:59 (31:26), Grčka 84:68 (44:27), Bugarska 76:65 (36:33), Italija 73:71 (27:33), Francuska 80:70 (36:28), ČSSR 96:71 (46:31).